Co warto wiedzieć o Kołach Gospodyń Wiejskich?

Pierwsze Koła Gospodyń Wiejskich (KGW) powstały ponad 140 lat temu jako inicjatywa kobiet. Jaka była ich rola i zadania? Koła organizowały kursy szycia, gotowania oraz pieczenia, uczyły prowadzenia domu. Kobiety współorganizowały szkoły, ochotnicze straże pożarne, wspomagały ludzi w trudnej sytuacji i uczyły wzajemnej pomocy. Organizowały festiwale i spektakle ludowe, różnego typu biesiady. Promowały sztukę ludową. Były motorem swoistego klimatu sztuki ludowej.  Na przestrzeni lat KGW pielęgnowały polską tradycję i jednocześnie wywierały silny wpływ na rozwój polskiej wsi.  Koła gospodyń wiejskich mają status organizacji społeczno-zawodowej rolników lub stowarzyszenia. Mogą ubiegać się o status organizacji pożytku publicznego. Ponadto, jeśli posiadają osobowość prawną mogą zostać, na swój wniosek, wpisane do rejestru podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.

Jak założyć KGW?

Koło gospodyń wiejskich to dobrowolna, samorządna, niezależna od administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego organizacja społeczno-zawodowa kobiet wiejskich, działająca w ramach organizacji kółek rolniczych. Koła gospodyń wiejskich mają własne, demokratycznie wybierane władze i działają na podstawie własnego regulaminu oraz statutu kółek rolniczych. Należy spotkać się w gronie co najmniej 10 osób. Zebranie musi być protokołowane. Kobiety wybierają spośród siebie władze, tj. zarząd koła, przewodniczącą, wiceprzewodniczącą, sekretarza, skarbnika oraz komisję rewizyjną. Na zebraniu założycielskim należy również opracować regulamin działalności koła, wzorując się np. na ramowym regulaminie innych kół. Opracowany i uchwalony własny regulamin określa cele i zadania koła, prawa i obowiązki członków, tryb podejmowania uchwał przez organy koła oraz uprawnienia i obowiązki tych organów. Nowe koło gospodyń wiejskich może powstać przy najbliżej działającym kółku rolniczym. Takie koło zostaje zgłoszone do gminnego związku rolników, kółek i organizacji rolniczych. Jeżeli we wsi nie istnieją kółka rolnicze, można założyć samodzielne koło. Samodzielne KGW działają na podstawie regulaminu rejestrowanego w wojewódzkim lub regionalnym związku rolników, kółek i organizacji rolniczych . Zgodnie z regulaminem każde koło, a więc i nowo powstałe, korzysta z pomocy organizacyjno-instruktażowej, finansowo-gospodarczej i prawnej kółek rolniczych, spółdzielni kółek rolniczych oraz związków rolników, kółek i organizacji rolniczych.

Koło gospodyń wiejskich może prowadzić działalność gospodarczą, socjalną i handlową w zakresie określonym w statucie kółka rolniczego lub regulaminu KGW w oparciu o przepisy wykonawcze do ustawy o społeczno-zawodowych organizacjach rolników z dnia 8 października 1982 roku. Jest jeszcze inna możliwość – koło może samo zarejestrować swoją działalność (jako kółko rolnicze składające się wyłącznie z kobiet i w oparciu o statut kółka rolniczego) w Krajowym Rejestrze Sądowym i prowadzić wtedy wszelką działalność gospodarczą, która zostanie wpisana do dokumentów.

Przykładowe cele programowe, jakie można zapisać w swym regulaminie:

• Obrona praw i reprezentowanie interesów kobiet wiejskich i ich rodzin.
• Działania na rzecz poprawy warunków życia i pracy kobiet wiejskich.
• Upowszechnianie postępu w gospodarstwach domowych i w rolnictwie.
• Dążenie do poprawy ochrony zdrowia.
• Rozwój przedsiębiorczości kobiet.
• Kultywowanie kultury ludowej, w tym szczególnie regionalnej.
• Wychowywanie młodego pokolenia w duchu tolerancji, patriotyzmu i poszanowania tradycyjnych wartości.
• Wszechstronny rozwój kobiet na wsi.
• Szerzenie dziedzictwa kulinarnego.

Można by postawić pytanie, czy Koła Gospodyń Wiejskich to fascynacja czy przeżytek?  Otóż z cała pewnością nazwa to przeżytek. Wprawdzie to ponad 140-letnia tradycja, jednak nazwa organizacji Koło Gospodyń Wiejskich odstrasza młode pokolenia. A sama działalność współczesnych wiejskich kobiet  i ich coraz większa wszechstronność to fascynacja. Dla wielu kobiet członkostwo w kole gospodyń to swoista forma spełnienia życiowych marzeń, spędzenia aktywnie wolnego czasu, oderwanie się od codziennych zmartwień, rozwój na wielu płaszczyznach oraz samorealizacja.  Dodajmy, iż w wielu przypadkach działalność KGW to  nie tylko alternatywa spędzania czasu przed telewizorem, ale swoisty sposób na budowanie społeczeństwa obywatelskiego.

Współczesne KGW to także walka ze stereotypowym postrzeganiem kobiet na wsi. Większość z nas często błędnie przywołuje obraz z „Chłopów” Władysława Reymonta. Kobiety w tradycyjnych strojach- kolorowych spódnicach w kwiaty, haftowanych fartuszkach, wysokich butach i koniecznie z kilkoma sznurami czerwonych korali na szyi – siedzą w kręgu na drewnianych stołeczkach, śpiewają przyśpiewki ludowe i obierają liście z kapusty albo rwą pierze. Nic bardziej mylnego! Taki obraz gospodyń wiejskich można zobaczyć już tylko na rekonstrukcjach i przedstawieniach, które panie przygotowują w ramach kultywowania tradycji. Te niezwykle barwne spektakle można podziwiać podczas festynów i innych imprez okolicznościowych. Na co dzień życie pań toczy się w całkiem innym tempie – zdecydowanie szybszym i nowocześniejszym. Jak mówią panie zrzeszone w KGW w całej Polsce, takie koła powinny istnieć w każdej wiosce. Nie ważne czy znajduje się w niej 30 czy 300 gospodarstw. Należąc do takiej organizacji kobiety czują się silne, bardziej zaradne i przede wszystkim doceniane. Koleżanki zawsze pomogą w kłopocie, podsuną przepis na niedzielny obiad, doradzą gdzie najlepiej zrobić kurs komputerowy a nawet same taki kurs zorganizują. A co najważniejsze, coraz częściej udaje im się zwerbować do kół młode dziewczyny, dla których folklor i kultura ludowa stanowią integralną część rozwoju cywilizacyjnego. Gospodynie młodego pokolenia chcą nie tylko poznać tradycje swojego regionu ale również skorzystać z możliwości jakie niesie członkostwo w takiej organizacji. Zrobienie kursu komputerowego, krawieckiego, gotowania czy haftu, zwiedzanie świata z zespołem muzycznym, wpływ na politykę samorządową – to tylko niektóre aspekty przyciągające młode mężatki do KGW. Celem KGW jest nie tylko upowszechnianie tradycji i przekazywanie jej młodszym pokoleniom ale również – a być może przede wszystkim – obrona praw oraz reprezentowanie interesów kobiet wiejskich i ich rodzin. Charyzmatyczne gospodynie energicznie działają na rzecz poprawy sytuacji społeczno – zawodowej kobiet z rejonów wiejskich. Ich działalność nie ogranicza się jedynie do obsługi kulinarnej gminnych imprez.  O nie! Wielu z nas zadziwiłby nowoczesny obraz wiejskiej gospodyni. Często jest ona lepiej zorganizowana niż niejedna „pani z miasta”. Łącząc obowiązki żony, matki i gospodyni domowej obala stereotyp nieporadnej, zacofanej i zahukanej wiejskiej baby.